Περτούλι, ακούγοντας το όνομα αυτό μας δημιουργούνται ερωτήματα όπως: ποιο είναι το Περτούλι, πως, πότε δημιουργήθηκε, από που έρχεται, ποιοι πέρασαν από εδώ, τι βίωσε ο τόπος στο διάβα των αιώνων, ποια η κοινωνική και πολιτιστική του πορεία. Επίσης ποια φυσικά και ιστορικά στοιχεία συνθέτουν στο διάβα του χρόνου το όνομα αυτό.

Στα χρόνια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, ιδίως από το 1261 και μετά, στη Δυτική Θεσσαλία που κατείχε ο Δεσπότης της Ηπείρου δημιουργήθηαν μεγάλες ιδιοκτησίες και ισχυροί γαιοκτημονες, οι Φεδουάρχες. Ολόκληρα χωριά ήταν ιδιόκτητα, καλλιεργούνταν από γεωργούς, όχι ελεύθερους, δεμένους με τη γη του φεδουάρχη, ήταν στην απόλυτη εξουσία του και πωλούνταν μαζί με τη γη, οι πάροικοι - σουλοπάροικοι. Τάξη πολυπληθής στη Θεσσαλία, αφού εδώ ήταν οι μεγαλύτεροι ιδιοκτήτες.

Άμεση συνέπεια της φεδουαρχίας, μαζί με την πολιτική και στρατιωτική αποσύνθεση του Βυζαντινού Κράτους, την γενική ακαταστασια με τους διάφορους δυνάστες) Έλληνες, Σέρβους, Αλβανούς), την εξαθλίωση των γεωργών και δουλοπαροίκων, από την καταπίεση και βαριά φορολογία, που είχαν ετοιμάσει το έδαφος για την τουρκική κατάκτηση, ήταν η χωρίς αντίσταση υποταγή της Θεσσαλίας στους Τούρκους (Βαγιαζίτ). Η συνθηκολόγηση των φεδουαρχών των Τρικάλων έγινε το 1293. Η οριστική κατάληψη έγινε από τονΤουραχάν το 1423. Από τότε αρχίζει ο συστηματικός επικοισμός Τούρκων, με σκοπό την μόνιμη κατοχή και παράλληλα η φυγή των κατακτημένων.

Μεγάλες εκτάσεις του Ελληνικού δημοσίου, των γαιοκτημόνων που κατέφευγαν, εξ αιτίας της κατοχής, στις Φραγκοκρατούμενες ελεύθερες περιοχές, μαζί με τους δουλοπάροικους, περιήλθαν στο τουρκικό δημόσιο, στσα χέρια του Τουραχάν και άλλων τιμασριούχων. Έτσι δημιουργήθηκαν τα πρώτα τούρκικα τσιφλίκια στην πεδινή Θεσσαλία και εφαρμόζεται, για πρώωτη φορά εδώ, το φεδουαρχικό σύστημα. Επίσης όσοι Έλληνες τιμαριούχοι είχαν απομείνει, εξαναγκάσθηκαν να παραχωρήσουν τα κτήματά τους στους Τούρκους ή να εξισλαμιστούν. Εξάλλου τα κτήματα πολλών μικροιδιοκτητών ή και χωριά ολόκληρα, που έμεναν αδέσποτα λόγω ακληρίας, επιδημιών και ασθενειών και κτήματα μικρογεωργών πνιγμένων στα χρέη, που τα πωλούσαν στους Τούρκους, μεγάλωναν ακόμη περισσότερο τα κτήματα των Τούρκων φεδουαρχών.

Έτσι με την αναστάτωση αυτή, πολλοί κάτοικοι του κάμπου βρήκαν καταφύγιο στον ορεινό όγκο.

Οι Τούρκοι που κατέκτησαν τη Θεσσαλία και όλη την Ελλάδα, σχεδόν χωρίς πόλεμο, έγιναν εύκολα κύριοι των εδαφών που τους ενδιέφεραν, δηλαδή του κάμπου και των παραλιών, όπου ήταν τα παραγωγικά και στρατηγικά σημεία της χώρας. Τα βουνά κατά τον μεσαίωνα δεν είχαν τέτοια ενδιαφέροντα.

Τον 15ο αιώνα λοιπόν, οι ορεινοί όγκοι στη Θεσσαλία πυκνώνουν από Ελληνόφωνους πληθυσμούς. Τους ακολούθησαν και καταδιωγμένοι από διάφορες αιτίες, από όλα τα σημεία της Θεσσαλίας, αλλά και από άλλα σημεία της αυτοκρατορίας, όπου υπήρχαν Έλληνες. Αρχικά οι νέοι πληθυσμοί ζουν νομαδικό βίο, δηλαδή μετακινούνται ανάλογα με τις εποχές και τις ανάγκες της κτηνοτριφίας με την οποία ασχολούνταν. Αργότερα λόγω δυσκολιών που προκαλούσε η μετακίνηση και η τουρκική κατοχή, εγκαταστάθηκαν μόνιμα στα ορεινά. Οι νέοι κάτοικοι καταφεύγουν στην αυτοπροστασία, με τον καιρό οργανώνονται σε οπλισμένες ομάδες. Οι νομάδες κτηνοτρόφοι που βγήκαν στσα ορεινά αποτέλεσαν το στήριγμά τους. Από αυτούς προμηθεύονταν γαλακτερά, κρέατα και μάλλινο ρουχισμό και με τον καιρό αφομοιώνονται.

Οι ομάδες αυτές ανάλογα με τη χωρητικότητα των λιβαδιών, σχηματίζονταν σε κοινότητες σκηνιτών (τσελιγκάτα) ενωμένες και με συγγενικούς δεσμούς, αντιπροσωπεύονταν από τονΤσέλιγκα - αρχιποιμένα, ο οποίος προστάτευε και τα συμφέροντά τους.¨

"Πολλοί από αυτούς λαβόντες τα όπλα, έκαμαν τους εχθρούς των να τρομάζουν εις τας φωλεάς των" (Κασομούλης).

Από αυτούς αργότερα θα βγουν μεγάλοι Κλέφτες και μεγάλοι Αμαρτωλοί. Η ορολογία " Κλέφτες" βγήκε διότι οι ανυπότακτοι πληθυσμοί κατέφευγαν από τα ορεινά στο Θεσσαλικό κάμπο για να τραφούν, ενεργώντας με επιδρομές σε καλληεργημένους τόπους και λεηλατούσαν Τούρκους και υπόδουλους που συνεργάζονταν με τον κατακτητή.

Όταν οι Τούρκοι ήρθαν στη Θεσσαλία, βρήκαν τους ορεινούς να ζουν από πολύ παλιά με τοπική αυτοδιοίκηση, δηλαδή είχαν μια συγκροτημένη κοινωνία, οργανωμένη οικονομία, με καλλιέργιες, κτηνοτροφία, οικοτεχνία, που είχε και τοπικό ένοπλο τμήμα. Αμέσως εγκατέστησαν τους Γιουρούκους, δηλαδή εμπειροπόλεμους νομαδικούς πληθυσμούς, με προορισμό να αντιμετωπίσουν τους "άγριους" ανυπότακτους και "ενοχλητικούς" ορεινούς. Τα Τρίκαλα, άλλοτε πρωτεύουσα του Ελληνοσερβικού κράτους της Δ. Θεσσαλίας, έγινε στρατιωτική βάση των Τούρκων, ενάντια στοτς ορεινούς της Πίνδου. Όμως παρά ταύτα ήταν αδύνατον να τους υποτάξουν. Απαυδισμένοι να τους πολεμούν, αφού δεν μπορούσαν να τους υποτάξουν ή να τους εξοντώσουν, αναγκάσθηκαν να συνθηκολογήσουν και να τους αξιοποιήσουν. Αναγνώρισαν τι δικαίωμά τους να είναι ανεξάρτητοι, να διατηρούν Ελληνική πολιτοφυλα΄κη, να φέρουν όπλα και να πληρώνουν φόρο στον Σουλτάνο. Έτσι επισημοποιείται και καθιερώνετε ο θεσμός των Αρματολών δηλαδή οπλισμένοι - αρματομένοι.

Η Τουρκία καθέστησε τον αρματολισμό ένα είδος θεσμού, που τη βοηθούσε να επιβάλει την εξουσία της στην κατακτημένη χώρα, χρησιμοποιώντας τους ίδιους τους υπόδουλους. Ένας πρώην κλέφτης που επέδειξε εξαιρετική επιτηδειότητα και ικανότητα στην πάλη κατά των Οθωμανών, έπερνε αμνηστία και του παραχωρούνταν μια επαρχία με αρχηγό χριστιανό ο οποίος ονομαζόταν Καπετάνος ή Αρματωλός, εκ του Βυζαντινού Καπετάνου. Κύριο έργο τελικά των Αρματωλών έγινε η καταδίωξη των Κλεφτών και η εξόντωση τηςΚλεφτουριάς, όπως ονομάσθηκε το απρογραμμάτιστο αλλά δυναμικό απελευθερωτικό κίνημα.

Στην αρχή οι Αρματωλοί βρέθηκαν αντιμέτωποι με τους Κλέφτες, με αιματηρές, συχνά, συγκρούσεις. Μέχρι που συνειδητοποίησαν ότι, ήταν εθνικά απαράδεκτο να κτυπούν ομοεθνείς τους, που αγωνλιζονταν κατά του κοινού Δυνάστη. Τότε όχι μόνο άρχισαν να μην καταδιώκουν τους κλέφτες, αλλά συνεργάζονταν κατά του κατακτητή. Δηλαδή, οιΑρματολοί από χωροφύλακες της Πύλης, έγιναν φορείς πατριωτικής ιδέας, από θεσμός καταπίεσης έγινε κίνημα εθνικής αντίστασης, έστω και απροσδιόριστης.

Όταν ξέσπασε η Μεγάλη επανάσταση του 1821 οι αρματολοί πρόσφεραν μέγιστες πολεμικές υπηρεσίες. Μαγιά της ελευθερίας τους χαρακτήρησε ο Μακρυγιάννης. Παρά το ότι οι Τούρκοι διατηρούσαν μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις στα Τρίκαλα, για να συντηρούν την εξουσία τους, οι Αρματολοί της Πίνδου και των Αγράφων από την πρώωτη στιγμή του μεγάλου ξεσηκωμού μπήκαν δυναμικά και ολόψυχα στον αγώνα, απσχόλησαν και καθυστέρησαν τις Τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεςι κατά την έναρξη της επανάστασης και συνέβαλαν καθοριστικά και σε κατοπινές μάχες σε άλλα μέρη της Ελλάδας.

(συνέχεια προσεχώς)

Τη δεκαετία του 90, οι Έλληνες γνώρισαν ένα από τα πιο αξιόλογα χιονοδρομικά κέντρα της Ελλάδος, το φημισμένο Χιονοδρομικό Κέντρο Περτουλίου. Το χιονοδρομικό κέντρο στοΠερτούλι Τρικάλων είναι ένα από τα πιο προσβάσιμα της χώρας, πολύ κοντά στο κέντρο της που είναι η Αθήνα. Η απόστασή του είναι μόλις 45' από την πόλη των Τρικάλων, με τοποθεσία ανάμεσα στην Ελάτη και το Περτούλι.

Οι πίστες του είναι κατάλληλες για έμπειρους αλλά και άπειρους σκιέρ. Διαθέτει δύο σαλέ, ένα στη βάση και ένα στην κορυφή του. Τα δύο λιφτ στο Χιονοδρομικό Κέντρο Περτουλίου εξυπηρετούν τους χιλιάδες χειμερινούς επισκέπτες του, καθιστώντας την πρόσβαση σε οποιαδήποτε πίστα μια εύκολη υπόθεση.

Όντας πολύ κοντά στην πόλη των Τρικάλων, και δίπλα από τα φημισμένα χωριά Περτούλι και Ελάτη, το Χιονοδρομικό Κέντρο του Περτουλίου συνδυάζει την αίγλη ενός σύγχρονου χιονοδρομικού κέντρου και τη διασκέδαση στην ευρύτερη περιοχή με τα πολλά αξιοθέατα. Φτάνοντας στο Περτούλι και την Ελάτη καταλαβαίνεις ότι είσαι σε έναχειμερινό προορισμό, αφού οι φωνές από τους επισκέπτες που διασκεδάζουν είτε με το χιόνι είτε με άλλες χειμερινές δραστηριότητες, αντιλαλούν σε όλη την περιοχή. Οι γουρούνες με τις οποίες εξερευνείτε τις διαδρομές μέσα στη φύση, τα άλογα με τα οποία περιηγείστε σε μία απίστευτης ομορφιάς φύση και οι μυρωδιές από τις παραδοσιακές ταβέρνες της περιοχής θα σας αφήσουν ανεξίτηλες αναμνήσεις και θα σας ωθήσουν να έρχεστε ξανά και ξανά σε αυτό τον θαυμάσιο χειμερινό προορισμό. Και όλα αυτά στο μαγευτικό τοπίο τουΠερτουλίου και της Ελάτης.

Οι παρακάτω πληροφορίες θα σας φανούν πολύ χρήσιμες και ιδιαίτερα σε αυτούς που θα ασχοληθούν έντονα με τις χειμερινές δραστηριότητες:

1. Το Βουνό Κερκέτιο ή Κόζιακας όπως θα το έχετε ακούσει βρίσκεται στην περιοχή Λιβάδια Περτουλίου σε υψόμετρο 1170 μέτρων και μέχρι τα 1370 μέτρα. Η πίστα αντοχής φτάνει τα 4740 μέτρα και δεν διαθέτει σήμανση.

2. Υπάρχει μια παιδική πίστα κατάβασης με μήκος 350 μέτρα με διαφορικό ύψος τα 50 μέτρα.

3. Υπάρχει μια πίστα κατάβασης για αρχάριους με μήκος τα 100 μέτρα και διαφορικό ύψος τα 10 μέτρα.

4. Υπάρχουν δύο πίστες κατάβασης για προχωρημένους οι οποίες είναι συνολικής απόστασης 350 μέτρων με διαφορικό ύψος τα 200 μέτρα.

5. Ο αριθμός των αναβατήρων είναι πέντε συνολικά και αφορούν εναέρια μεταφορά με σκι, εναέρια μεταφορά με καθίσματα, δύο συρόμενοι αναβατήρες και ένας παιδικός.

6. Η λειτουργία του χιονοδρομικού κέντρου είναι από τις 10.00πμ μέχρι 16.00μμ συμπεριλαμβανομένου Σαββατοκύριακα και αργίες.

7. Στο χιονοδορμικό κέντρο λειτουργούν σχολές σκι, ενοικίαση σκι και καταστήματα με είδη εξυπηρέτησης για τις χειμερινές σας δραστηριότητες.

8. Διατίθεται Ορειβατικό καταφύγιο - ξενώνας (δηλαδή με δυνατότητα φιλοξενίας συγκεκριμένου αριθμού ατόμων) σε υψόμετρο 1760 μέτρων.

9. Πληροφορίες μπορείτε να πάρετε στο τηλέφωνο 24340-91545.

Σήμερα το Περτούλι αποτελεί πόλο έλξης για κάθε Έλληνα αλλά και αλλοδαπούς επισκέπτες για πολλούς λόγους. Κατά πρώτον θα βρείτε ξενώνες και ξενοδοχεία στοΠερτούλι, παραδοσιακά δωμάτια με τζάκι και άλλες επιλογές για τη διαμονή στο Περτούλι και ετσιατόρια και παραδοσιακές ταβέρνες για φαγητό και διασκέδαση στο Περτούλι.

Οι διακοπές στο Περτούλι είναι μια ανεξίτηλη εμπειρία για όλους. Επισκεφθείτε το Περτουλι και θα εκπλαγείτε από τις δυνατότητες για να κάνετε δραστηριότητες στο Περτούλι αλλά και από τη διαμονή στο περτούλι.

Μην παραλείψετε να προμηθευτείτε το εξαιρετικό βιβλίο που εξέδωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Περτουλίου, με τον τίτλο "ΠΕΡΤΟΥΛΙ". Δεν είναι τουριστικός οδηγός, είναι η πολλή ενδιαφέρουσα ιστορία του, μέσα στους αιώνες, θα γνωρίσετε τον πολιτισμό του, την πανέμορφη φύση του, με εικόνα και λόγο.

Διατίθεται και από τα βιβλιοπωλεία "Ιανός" και "Χρηστάκη" των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης στην τιμή των 30 ΕΥΡΩ .

Φωτογραφίες